Το 1969, ο Ελβετός ψυχίατρος Elisabeth Kübler-Ross δημοσίευσε τα πέντε στάδια της θλίψης, μια διαδικασία που περνούν οι άνθρωποι όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια ανίατη ασθένεια. Έκτοτε, το μοντέλο εφαρμόζεται πλέον σε όλα τα προβλήματα και τις δοκιμασίες της ζωής. Εάν αυτά τα πέντε στάδια εφαρμόζονταν σε ένα κυνηγό που βιώνει μια περίοδο άθλιας σκοποβολής, η διαδικασία θα μπορούσε να εξελιχθεί ως εξής:
- Άρνηση: "Η σκόπευση μου είναι λίγο κακή σήμερα, αλλά είδες πόσο γρήγορα πετούσε αυτή η πάπια;"
- Θυμός και κατηγορίες: "Αααα! Γιατί αστοχώ; Δεν μπορώ να πιστέψω πως αγόρασα αυτό το κωλο-όπλο."
- Διαπραγμάτευση: "Σε παρακαλώ, ας πετύχω μια πάπια, μόνο μία... Φαλαρίδα είναι αυτό εκεί πέρα;"
- Κατάθλιψη: "Είμαι τελείως άχρηστος. Δεν πρόκειται να πετύχω ποτέ τίποτα. Οι τουφεκιές μου είναι τόσο κακές που ένα καθαρό μου πήρε το καπέλο, περνώντας πάνω απ' το καρτέρι μου."
- Αποδοχή: "Πρέπει να ζητήσω βοήθεια. Να κάνω περισσότερη προπόνηση. Πρέπει ν' αντιμετωπίσω την αστοχία μου ώστε να ξαναμπώ στο παιχνίδι..."
Το πιθανότερο είναι πως η πλειοψηφία των κυνηγών έχει περάσει από αυτή τη διαδικασία κάποια στιγμή στην κυνηγετική τους καριέρα και εύκολα μπορούν να ξανακυλήσουν και πάλι σε άρνηση, εκτόξευση κατηγοριών, και την επίπονη μελαγχολία εξαιτίας αστοχιών σε γνωστές βολές. Αν η αστοχία μοιάζει σαν μια χρόνια ασθένεια, τότε είναι φρόνιμο να εξασκηθεί κάποια προληπτική θεραπεία και να παρατηρήσουμε αν υπάρχουν κάποια απ' τα παρακάτω συμπτώματα που μπορεί να σας κάνουν να πυροβολείτε τη διάθεση σας... και όχι τα πουλιά.
Η υπόθεση της εφαρμογής του όπλου
Δεν υπάρχει εναλλακτική στη σωστή εφαρμογή του όπλου," λέει ο Gary Goodpaster, ένας συνταξιούχος περιφερειακός διευθυντής της DU και τη δια βίου κυνηγός. "Αν δεν σας ταιριάζει το όπλο, δεν πρόκειται να έχετε ευστοχία. Είναι τόσο απλό. Μπορείτε να ξεπεράσετε την κακή εφαρμογή του όπλου ως ένα βαθμό με την εξάσκηση, αλλά ποτέ δεν πρόκειται να γίνετε όσο εύστοχος θα μπορούσατε να είστε.
"Εάν το κοντάκι σας πέφτει πολύ ψηλό, θα πυροβολείτε μονίμως πάνω από τους στόχους," συνεχίζει ο Goodpaster. "Εάν το κοντάκι είναι πολύ χαμηλό, θα πυροβολείτε συστηματικά κάτω από τους στόχους. Εάν το κοντάκι είναι πολύ μακρύ, θα επωμίζετε λάθος ξανά και ξανά. Ένας καλός οπλουργός μπορεί εύκολα να κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις στο κοντάκι. Οι συνηθέστερες προσαρμογές που απαιτούνται για τα κυνηγετικά κοντάκια είναι η αλλαγή του μήκους τους και το χαμήλωμα ή το ψήλωμα τους. Οι περισσότεροι κυνηγοί θα πρέπει να είναι σε θέση να βρουν ένα οπλουργό που θα κάνει αυτές τις προσαρμογές με ένα λογικό κόστος."
To Ξεκλείδωμα
Ακόμη και με σωστό κοντάκι, κάποιοι κυνηγοί αδυνατούν να κάνουν το απαραίτητο κλείδωμα του μάγουλου πάνω στο κοντάκι. "Αν αστοχείτε συστηματικά, τότε είναι πολύ πιθανόν ότι σηκώνετε το κεφάλι", λέει ο Goodpaster. "Το ανασήκωμα του κεφαλιού είναι άσχημα νέα και σχεδόν πάντα, εγγυάται την αστοχία."
"Υπάρχει μια τεράστια τάση στους κυνηγούς να ανασηκώνουν το κεφάλι τους, αντί να το κρατάνε κλειδωμένο στο κοντάκι", συνεχίζει. "Αν κρατάτε το κεφάλι σας κάτω, το όπλο θα πυροβολεί ακριβώς εκεί που βλέπετε. Αν σηκώσετε το κεφάλι, θα πυροβολήσει ψηλά. Ο σωστός τρόπος επώμισης του όπλου είναι να το φέρετε πάνω στο μάγουλό σας, αλλά οι περισσότεροι κυνηγοί φέρνουν το πρόσωπό τους κάτω προς όπλο. Είναι μια κοινή αιτία αστοχίας. Πολλοί κυνηγοί μπαίνουν κατά καιρούς στον πειρασμό να σηκώσουν το κεφάλι τους, όταν ψάχνουν τα πουλιά πάνω απ' τις κάννες του όπλου τους, αλλά ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί αυτό το πρόβλημα είναι η εξάσκηση."
Η υποσυνείδητη σύσπαση
Η ξαφνική σύσπαση είναι μια υποσυνείδητη συμπεριφορά που μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά σε έναν έμπειρο κυνηγό ή να μαστίζει κάποιον αρχάριο. Η κλασσική σύσπαση μια ασυνείδητη διασύνδεση μυαλού και σώματος που προβλέπει την επίπονη ανάκρουση βαριών γομώσεων, αυτών που αφήνουν μελανιές στον ώμο, αλλά η σύσπαση μπορεί επίσης να προκύψει από καθαρά νοητικές αιτίες, όπως το άγχος των επιδόσεων ή ο φόβος της αστοχίας. Η εκδήλωση της μπορεί να λάβει τη μορφή μιας απότομης σύσπασης των μυών, κλεισίματος των ματιών, τρέμουλου, ή της στιγμιαίας παράλυσης των νεύρων.
Το βασικό πρόβλημα με τις συσπάσεις είναι ότι μπορεί να είναι δύσκολο να αυτο-εντοπιστούν. "Λόγω της υπερβολικής έντασης, μυαλό και νεύρα απεργούν, σταματούν να λειτουργούν στιγμιαία, μέχρι να ολοκληρωθεί η εκτόνωση της τουφεκιάς," έγραφε ο θρυλικός Charles Askins το 1921 στο βιβλίο του Το αμερικάνικο κυνηγετικό όπλο. "Ο σκοπευτής δεν έχει καμία επίγνωση απ' οτιδήποτε συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, όμως κάποιος παρευρισκόμενος μπορεί πολύ εύκολα να το εντοπίσει και να τον ενημερώσει, εν γένει προς μεγάλη έκπληξή του σκοπευτή." Μία λύση είναι να βάλουμε κάποιο φίλο μας να μας βιντεοσκοπεί και αργότερα να δούμε το στιγμιότυπο σε αργή κίνηση ώστε να διαπιστώσουμε αν πάσχουμε από το φαινόμενο της ασυνείδητης σύσπασης.
"Η σύσπαση μπορεί να προκαλέσει τη διακοπή ή την επιβράδυνση της ακολουθίας του στόχου, το κλείσιμο των ματιών, και στη χειρότερη περίπτωση, αδυναμία να πατηθεί η σκανδάλη", λέει ο Ben Berka, προπονητής σκοποβολής. "Το φαινόμενο της σύσπασης είναι σχεδόν πάντα συνδεδεμένο με όπλα και πυρομαχικά υψηλής ανάκρουσης. Η λύση είναι να χρησιμοποιούμε τις κατά το δυνατόν ελαφρύτερες γομώσεις οι οποίες μας δίνουν τη διασπορά που μας ικανοποιεί. Χρησιμοποιήστε συσκευές μείωσης της ανάκρουσης ή ημιαυτόματα που λειτουργούν με αέριο, και στη συνέχεια εξασκηθείτε πατώντας τη σκανδάλη χωρίς φυσίγγια στο όπλο."
Εκτίμηση της απόστασης
"Η εσφαλμένη εκτίμηση της απόστασης και ο πυροβολισμός ενώ τα πουλιά δεν είναι αρκετά κοντά," σημειώνει ο Berka, "είναι άλλη μια συχνή αιτία αστοχίας. Να θυμάστε, πως όταν αποφασίσετε τη βολή και ορθώσετε το σώμα σας για να την εκτελέσετε, συχνά τα πουλιά θα τα δώσουν όλα, και μπορεί να κερδίσουν σημαντική απόσταση και ύψος ώσπου να τραβήξετε τη σκανδάλη. Εξασκηθείτε στην εκτίμηση της απόστασης ή τοποθετήστε ομοιώματα στην περίμετρο του βεληνεκούς, που θα βοηθήσουν να εκτιμήσετε πότε τα πουλιά είναι εντός βολής. Μάθετε το μέγιστο δραστικό βεληνεκές σας και επιχειρήστε βολές μόνο εντός αυτού του εύρους. "
Και ο Tom Knapp, ο γνωστός δεξιοτέχνης του κυνηγετικού όπλου, πιστεύει επίσης πως πολλοί κυνηγοί αστοχούν επειδή εκτιμούν λάθος την απόσταση του στόχου. Ο ίδιος χρησιμοποιεί την ακίδα του όπλο του σαν μέτρο. "Τοποθετήστε δύο ομοιώματα στην πιο κοντινή και την πιο μακρινή απόσταση που θα επιχειρήσετε πυροβολισμό," εξηγεί ο Knapp. "Στη συνέχεια, επωμίστε το όπλο σας και δείτε τη σχέση μεγέθους μεταξύ της ακίδας και του ομοιώματος. Στο πλησιέστερο ομοίωμα, ίσως στα 20 απόσταση, η ακίδα μπορεί να καλύπτει το κεφάλι του ομοιώματος, ενώ από την πιο απομακρυσμένο, ίσως 40 ή 45 μέτρα, απόσταση η ακίδα θα καλύπτει το μισό ή και ολόκληρο το ομοίωμα," λέει ο Knapp.
"Σε ένα πουλί πάνω από το πιο κοντινό ομοίωμα, απλά στοχεύστε στο κεφάλι του. Το μήκος του λαιμού του πουλιού είναι αρκετή προσκόπευση. Σε ένα πουλί πάνω από το απομακρυσμένο ομοίωμα, η ακίδα σας θα καλύψει τη μερίδα του λέοντος από το σώμα της πάπιας, και θα καταλάβετε αμέσως πως πρέπει να αυξήσετε την προσκόπευση σας. Είναι πολύ σημαντικό, αν αστοχήσετε, να αυξήσετε ακόμη περισσότερο την προσκόπευση κατά τη δεύτερη βολή. Πολύ συχνά, οι κυνηγοί μπορεί να χάσουν τρεις συνεχόμενες βολές, επειδή νόμιζαν ότι είχαν τη σωστή προσκόπευση από την πρώτη βολή. Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε κάτι διαφορετικό για τις επόμενες βολές."
Παιχνίδια του μυαλού με την κάννη
Ο Gil Ash του OSP Shooting School (ospschool.com) προπονεί περισσότερους από 2.000 κυνηγούς κάθε χρόνο, οι οποίοι είναι στην η πλειοψηφία τους κυνηγοί πουλιών. Παρατηρεί ότι πολλοί κυνηγοί αστοχούν τη στιγμή που εστιάζουν στο στόχο και επωμίζουν το όπλο. Το πρόβλημα είναι ένας συνδυασμός οπτικής συγκέντρωσης, ιστορίας και μνήμης των μυών.
"Η πιο επίφοβη φράση στον γκιουμέ είναι: 'Εντάξει, έρχεται μια μονή - όλη δική σου.' Έχεις εντοπίσει την πάπια από 300 μέτρα και αστοχείς ενώ, απ' την άλλη, σ' ένα κυνήγι τρυγονιών, κάποιος φωνάζει ΠΑΝΩ ΣΟΥ ξαφνικά βλέπεις το πουλί να πετά πάνω από το κεφάλι σου, και το ρίχνεις αστραπιαία", λέει ο Ash. Η διαφορά μεταξύ των δύο βολών είναι ότι ο κυνηγός είχε στη διάθεση του πάρα πολύ χρόνο για να κοιτάζει κατά μήκος της κάννης, καθώς η πάπια έμπαινε, με αποτέλεσμα την αστοχία.
"Αν αντιλαμβανόμαστε υπερβολικά την παρουσία της κάννης το αποτέλεσμα είναι να παγώσουν τα πάντα και να προκληθεί αστοχία 99 στις εκατό φορές, και 99 στους εκατό ανθρώπους θα προσπαθήσουν να φέρουν ό' τι βλέπουν σε μία ευθεία," λέει ο Ash. Ο ίδιος πιστεύει ότι αυτό το πρόβλημα προκύπτει από τη χρήση στο παρελθόν ραβδόκαννων όπλων. Πολλοί κυνηγοί μεγάλωσαν με ένα αεροβόλο. Ο Ash πιστεύει ότι αυτό κάνει πολλούς κυνηγούς να προσπαθούν να στοχεύσουν μ' ένα κυνηγετικό όπλο όπως μ' ένα τουφέκι, αλλά η χρήση ενός λειόκαννου και ενός ραβδόκαννου είναι τόσο διαφορετικές όσο η μέρα με τη νύχτα.
Η εστίαση είναι το παν.
Ο Ash κάποτε προπονούσε έναν κυνηγό που δυσκολευόταν να χτυπήσει γρήγορα κιρκίρια. Υπήρχαν πολλά πουλιά, και πετούσαν παντού γύρω του. "Τα μάτια του ήταν σαν μπαλάκια του πινγκ-πονγκ στην καρότσα ενός φορτηγού,"θυμάται ο Ash. Ο άνθρωπος απλά δεν μπορούσε να επικεντρωθεί μόνο σε ένα πουλί. Ο Ash του έδωσε εντολή να μην πυροβολεί, αλλά να παρακολουθεί ένα μόνο πουλί τη φορά, και να συγκεντρώνεται απόλυτα σε αυτό το ένα πουλί. Μετά από αυτό το μάθημα, ο άνδρας ανέφερε αργότερα ότι τα κιρκίρια δεν πετούσαν τόσο γρήγορα όσο αρχικά νόμιζε, και το απέδειξε κάνοντας δυο ντουμπλέδες.
Το κυριότερο απ' αυτά που υποστηρίζει ο Ash είναι να έχουμε πλήρη εστίαση στο στόχο, η οποία στη συνέχεια ακολουθείται από μια προσεκτική και ελεγχόμενη αυτόματη επώμιση. Αναφέρει μελέτες σύμφωνα με τις οποίες απαιτούνται 3.000 επαναλήψεις ώστε μια αθλητική κίνηση να εντυπωθεί στο υποσυνείδητο. Αναλογιστείτε πόσες φορές ένας επαγγελματίας μπασκετμπολίστας προπονείται στις ελεύθερες βολές ή ένας παίκτης του γκολφ επαναλαμβάνει την ίδια κίνηση, και δεν θα σας προξενήσει καμία έκπληξη το γεγονός ότι ένας εποχιακός κυνηγός πιθανόν να κάνει επωμίσεις που δεν είναι ακριβώς τέλειες.
Ο Ash συνιστά μια άσκηση για το σπίτι την οποία μπορεί να κάνει κάθε κυνηγός για να χτίσει τη μνήμη των μυών, ώστε η επώμιση του να γίνεται αυτόματα, με αυτοπεποίθηση, και πλαστικότητα. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας μικρός, φακός με στενή δέσμη φωτός που μπορεί να χωρέσει στην κάννη του άδειου όπλου και να στερεωθεί σ' αυτήν με ταινία. Σε ένα αμυδρά φωτισμένο δωμάτιο, φανταστείτε ότι η γραμμή μεταξύ τοίχου και οροφής είναι η τροχιά του πουλιού. Ο στόχος είναι να επωμίσετε ομαλά το όπλο και να μετακινήσετε τη δέσμη κατά μήκος της γραμμής της οροφή χωρίς να ξεφεύγετε προς τα πάνω ή προς κάτω. "Δεν χρειάζεται να γίνεται γρήγορα, αλλά πρέπει να γίνεται τέλεια", λέει ο Ash.
Κάντε τις δυσκολότερες ντουφεκιές αποφεύγοντας τις
"Νομίζω ότι για τους περισσότερους ανθρώπους, η πιο δύσκολη ντουφεκιά είναι όταν το πουλί έρχεται ευθεία κατά πάνω μας," λέει ο Gary Goodpaster. "Είναι δύσκολη γιατί κάποια στιγμή θα σταματήσουμε να βλέπουμε το στόχο. Ξεκινάμε πίσω από το πουλί, και όπως μετακινούμε το όπλο στο μπροστινό μέρος του πουλιού, το χάνουμε απ' τα μάτια μας. Υπάρχει ένα όριο στο πόσο πολύ μπορούμε να φέρουμε πίσω το σώμα μας χωρίς να πέσουμε ανάσκελα, τα δε πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα αν έχεις και τον ήλιο στα μάτια σου. Αυτό που κάνω εγώ είναι να κάνω μεταβολή και να ρίξω στο πουλί καθώς απομακρύνεται. Με αυτόν τον τρόπο, δεν το χάνω απ' τα μάτια μου. Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να βάλετε την ακίδα από κάτω του και να προσκοπεύσετε, έχοντας πάντα το πουλί στα μάτια σας."